Η ελληνική πολιτική σκηνή φαίνεται να ζει ξανά έναν κύκλο παλαιών γνώριμων. Από τη μία, ο Αλέξης Τσίπρας επανακάμπτει επιδιώκοντας ρόλο πρωταγωνιστή· από την άλλη, ο Αντώνης Σαμαράς κινείται μεθοδικά, αποφεύγοντας τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά αφήνοντας το πολιτικό του αποτύπωμα να γίνεται όλο και πιο αισθητό. Κοινός τους παρονομαστής: η αμφισβήτηση της σημερινής ηγεσίας του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η ερώτηση, ωστόσο, είναι βαθύτερη: πρόκειται για μια προσωπική πολιτική επανεμφάνιση ή για αντανάκλαση μιας κοινωνίας που αναζητά ξανά σταθερές, ταυτότητα και φωνή;
Πολιτικές στρατηγικές και διαφορετικές αφετηρίες
«Ο κ. Σαμαράς δεν ετεροκαθορίζεται από τις κινήσεις κανενός», σημειώνουν συνεργάτες του πρώην πρωθυπουργού. Η φράση δεν είναι απλώς απάντηση σε ένα ρεπορταζιακό ερώτημα· αποτυπώνει μια ευρύτερη πολιτική στάση. Ο Σαμαράς φαίνεται να οικοδομεί ένα ρεύμα εντός της Νέας Δημοκρατίας χωρίς να έρχεται σε μετωπική σύγκρουση με το κόμμα, επιλέγοντας ως στόχο όχι τη ΝΔ συνολικά, αλλά την παρούσα ηγεσία και την πολιτική της κατεύθυνση.
Αντίθετα, ο Τσίπρας ακολουθεί έναν δρόμο πιο άμεσο, επιδιώκοντας πολιτική επανεκκίνηση και προσωπική δικαίωση μετά την αποχώρησή του από την ενεργό ηγεσία. Οι δύο κινήσεις – αν και εκκινούν από διαφορετικά ιδεολογικά πεδία – καταδεικνύουν μια κοινή διαπίστωση: το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε φάση ανακατανομής ρόλων και κοινωνικών εκπροσωπήσεων.
Από το κόμμα στη βάση: το μήνυμα του Σαμαρά
Ο πρώην πρωθυπουργός δείχνει να αντιλαμβάνεται κάτι που συχνά οι ενεργοί ηγέτες αγνοούν: ότι η κρίση εμπιστοσύνης προς την πολιτική εξουσία δεν προέρχεται από τα “πάνω”, αλλά από τα “κάτω”. Οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας – ιδίως όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως συντηρητικοί ή εθνικά ευαίσθητοι – νιώθουν, κατά την άποψή του, αποκομμένοι από τη σημερινή κυβερνητική κατεύθυνση.
Η επιλογή του Σαμαρά να απευθύνεται στην κοινωνική βάση και όχι στην κοινοβουλευτική κορυφή δεν είναι τυχαία· δείχνει ότι αναγνωρίζει τη φθορά της πολιτικής μεσολάβησης. Το μήνυμά του δεν είναι απλώς εσωκομματικό – είναι κοινωνικό: υπεράσπιση αξιών, εθνικών θεμάτων, αλλά και της κοινωνικής συνοχής που, όπως υποστηρίζει, απειλείται.
Οι κίνδυνοι της σιωπηλής αντιπολίτευσης
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Σαμαράς φαίνεται να αποφεύγει κάθε κίνηση που θα του προσδώσει ρόλο «αποστάτη». Δεν οργανώνει νέα ομάδα, δεν προκαλεί δημόσιες ρήξεις, και σύμφωνα με πηγές, συμβουλεύει τους βουλευτές που τον στηρίζουν να κινηθούν θεσμικά. Πρόκειται για στρατηγική ψυχραιμίας ή για φόβο πολιτικού κόστους;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, η στάση αυτή δείχνει μια νέα μορφή εσωτερικής αντιπολίτευσης: όχι κραυγαλέας, αλλά υποδόριας – κάτι που ταιριάζει με το ελληνικό πολιτικό DNA, όπου η αντιπαράθεση εκφράζεται συχνά με υπαινιγμούς και όχι με κατά μέτωπον συγκρούσεις.
Οι κοινωνικές και θεσμικές προεκτάσεις
Πίσω όμως από την κομματική σκακιέρα, αναδεικνύεται ένα βαθύτερο ζήτημα: η κόπωση της δημοκρατίας. Η αίσθηση ότι η πολιτική έχει απομακρυνθεί από τις ανάγκες της κοινωνίας, ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται “από πάνω”, και ότι οι παραδοσιακοί ιδεολογικοί διαχωρισμοί έχουν θολώσει.
Σε αυτό το περιβάλλον, πρόσωπα όπως ο Σαμαράς ή ο Τσίπρας, παρά τις διαφορές τους, εκφράζουν κάτι κοινό: την ανάγκη επανασύνδεσης πολιτικής και κοινωνίας – έστω και μέσα από προσωπικές πρωτοβουλίες.
Η πρόκληση, ωστόσο, είναι θεσμική: μπορεί η Ελλάδα να αντέξει μια πολιτική σκηνή που βασίζεται περισσότερο σε πρόσωπα παρά σε συλλογικά οράματα;
Η συζήτηση για το αν ο Αντώνης Σαμαράς θα «κινηθεί στα βήματα του Τσίπρα» ίσως τελικά να μην αφορά τους ίδιους, αλλά εμάς – τους πολίτες. Γιατί η ανάγκη για νέες πολιτικές εκφράσεις, αυθεντικότητα και κοινωνική εκπροσώπηση δεν είναι ιδιοκτησία κανενός κόμματος.
Εάν η πολιτική επιστρέψει στις ρίζες της, τότε ίσως δούμε ξανά τη Δημοκρατία να λειτουργεί όχι ως μηχανισμός εξουσίας, αλλά ως πεδίο συνεννόησης και ουσιαστικού διαλόγου.
